Een kunstwerk dat niet in het museum hangt is de bijzondere omslag van het boek Leviathan. Dit werk is getekend door Abraham Bosse in 1651. Het verbeeldt een reusachtige heerser die boven zijn land (en de kerk) uittorent. De monarch en zijn land zijn donker en dreigend, en als je nauwkeuriger kijkt kan je zomaar ontdekken dat hij is opgebouwd uit allemaal kleine individuen die met hun gezicht van de toeschouwer zijn weggedraaid. Al snel wordt je bewust van jouw rol als toeschouwer en ontstaat er een Droste effect.
De politieke filosoof Thomas Hobbes (1588) leende de naam voor zijn boek van het bijbelse zeemonster Leviathan. Hobbes stelt in dit werk dat ieder mens vrede nastreeft mits dit haalbaar is, en oorlog voert als dit niet zo is. Ten tweede stelt hij dat een mens bereid is zijn eigen vrijheid op te geven om deze vrede te bewaren. Hobbes zet daar tegenover dat de mens een aantal natuurlijke aandoeningen heeft, waaronder trots. Volgens hem is ‘de mens voor andere mensen een wolf.’ Willen we in onze samenleving de vrede bewaren dan moet er een collectief recht zijn, en moet iedereen een stukje vrijheid overdragen aan een heerser. Dit gedachtengoed vormt de basis voor onze Nederlandse Grondwet en klinkt vandaag de dag nog door in alle hoeken van onze samenleving.
Hoe gaan we hier mee om? Hoeveel risico zijn we bereid te nemen om recht op zelfbeschikking in de huidige vorm intact te houden?
