Maandag 7 september 2015
De vloer onder mijn voeten is zachtgroen, boven me zoemt een ventilatie systeem. Door het raam heb ik zicht op een hek waarachter bomen zachtjes wuiven in de wind. Ik zie de bladeren afzonderlijk van elkaar bewegen maar hun ruizen hoor ik niet. Het raam waarachter ik sta heeft dubbel glas. In de ruimte tussen de ramen liggen een paar dode vliegen op hun rug. Ik bekijk ze een tijdje, tuur nog even uit het raam en ga zitten op de rand van het bed. Ik pluk wat aan de blauwe deken en bestudeer de afdrukken op de muur en het plafond. Ik zie lichte krassen, deukjes en hier en daar een spetter van wat koffie lijkt. Deze sporen zijn afkomstig van de patiënten die zich voor mij in deze ruimte bevonden. Ik ben namelijk in een isoleercel van de gesloten psychiatrische inrichting van GGZ InGeest in Bennebroek.
De ruimte is warm en ik voel me gespannen. Ik begin te transpireren en plotseling verschijnen er allerlei vreemde taferelen voor mijn geestesoog. Ik zie kronkelende slangen die me koel aankijken vanaf takken, ik zie mensen mediteren op zachte kussentjes, ik neem een rimboe aan kamerplanten waar en zie nog net een theepot achter een gordijn verdwijnen. Ik wrijf in mijn ogen. Een masseur verschijnt en klapt haar tafel uit in de ruimte, plots is ze weg en dansen er 19e eeuwse schilderijen voor mijn ogen. Een man stroopt zijn mouwen op en speelt een stuk op een vleugel waarvan ik niet weet of het uren duurt of slechts minuten.
De vloer onder mijn voeten is zachtgroen, boven me zoemt een ventilatie systeem. Door het raam heb ik zicht op een hek waarachter bomen zachtjes wuiven in de wind. Ik zie de bladeren afzonderlijk van elkaar bewegen maar hun ruizen hoor ik niet. Het raam waarachter ik sta heeft dubbel glas. In de ruimte tussen de ramen liggen een paar dode vliegen op hun rug. Ik bekijk ze een tijdje, tuur nog even uit het raam en ga zitten op de rand van het bed. Ik pluk wat aan de blauwe deken en bestudeer de afdrukken op de muur en het plafond. Ik zie lichte krassen, deukjes en hier en daar een spetter van wat koffie lijkt. Deze sporen zijn afkomstig van de patiënten die zich voor mij in deze ruimte bevonden. Ik ben namelijk in een isoleercel van de gesloten psychiatrische inrichting van GGZ InGeest in Bennebroek.
De ruimte is warm en ik voel me gespannen. Ik begin te transpireren en plotseling verschijnen er allerlei vreemde taferelen voor mijn geestesoog. Ik zie kronkelende slangen die me koel aankijken vanaf takken, ik zie mensen mediteren op zachte kussentjes, ik neem een rimboe aan kamerplanten waar en zie nog net een theepot achter een gordijn verdwijnen. Ik wrijf in mijn ogen. Een masseur verschijnt en klapt haar tafel uit in de ruimte, plots is ze weg en dansen er 19e eeuwse schilderijen voor mijn ogen. Een man stroopt zijn mouwen op en speelt een stuk op een vleugel waarvan ik niet weet of het uren duurt of slechts minuten.
“Zullen we alles nog
even doorlopen?” vraagt Aëgerter. Ik knipper
met mijn ogen en de ruimte is leeg. Toch zijn de voorstellingen van zo even
geen waanbeelden of bijwerkingen van medicatie met moeilijke namen. Ik ben
namelijk geen patiënt, maar een schrijver. Aëgerter
is geen dokter maar een beeldend kunstenaar. De isoleercel waar we ons begeven
is daarentegen wel echt, en alle absurde dingen die ik me zojuist inbeeldde
gaan er deze week toch echt plaats vinden. Deze ruimte is namelijk het decor
van Aëgerter haar nieuwste project: LEVIATHAN.
In LEVIATHAN wil Laurence Aëgerter de maatschappelijke rol van de separatie ruimte onderzoeken. Een actueel onderwerp: Nederland werd namelijk vorig jaar door de VN op de vingers getikt n.a.v. de wetgeving ‘Zorg en Dwang.’ Ondertussen wordt er hard geschroefd aan deze wet, maar is er nergens wat van terug te vinden. Er heerst een taboe op het onderwerp isoleercellen en er zijn maar weinig actuele cijfers van te vinden. Toch klinken er ook positieve geluiden door: de separeer ruimte waarin ik mij begeef is namelijk al ruim een jaar niet gebruikt. Maar hoe zit het eigenlijk met de rest van de instellingen in Nederland? Door voor dit project samen te werken met InGeest wil Aëgerter een katalysator zijn om het gesprek op gang te krijgen. Daarbij wil ze graag een steentje bij dragen om het protocol voor het gebruik van de isoleercel terug te dringen, en tegelijkertijd te helpen om het stigma rondom psychische problemen te verkleinen.
In LEVIATHAN wil Laurence Aëgerter de maatschappelijke rol van de separatie ruimte onderzoeken. Een actueel onderwerp: Nederland werd namelijk vorig jaar door de VN op de vingers getikt n.a.v. de wetgeving ‘Zorg en Dwang.’ Ondertussen wordt er hard geschroefd aan deze wet, maar is er nergens wat van terug te vinden. Er heerst een taboe op het onderwerp isoleercellen en er zijn maar weinig actuele cijfers van te vinden. Toch klinken er ook positieve geluiden door: de separeer ruimte waarin ik mij begeef is namelijk al ruim een jaar niet gebruikt. Maar hoe zit het eigenlijk met de rest van de instellingen in Nederland? Door voor dit project samen te werken met InGeest wil Aëgerter een katalysator zijn om het gesprek op gang te krijgen. Daarbij wil ze graag een steentje bij dragen om het protocol voor het gebruik van de isoleercel terug te dringen, en tegelijkertijd te helpen om het stigma rondom psychische problemen te verkleinen.
In het verleden werkte Aëgerter al eerder aan projecten waarin
onderwerpen op een nieuwe manier belicht worden. Zo fotografeerde ze in 2007
alle monumenten en landschappen uit een encyclopedie vanaf precies de
tegenovergestelde richting. (180 º encyclopedia ) Ook transformeerde ze in
2009 tijdens een resident een oude peeskamer van een bordeel tot o.a. een
snackbar en een zwembad. (Opening Soon/Opening Now). De ruimte in de
psychiatrische inrichting doet denken aan het project met de peeskamer: het
zijn ruimtes ongeveer van de zelfde afmeting, ruimtes waar trauma’s
zijn ontstaan. Beide zijn zij al tijden niet meer voor een oude doel gebruikt,
maar zijn ze nieuw leven ingeblazen door Aëgerter. Ik ben erg
nieuwsgierig naar hoe haar ideeën vorm gaan krijgen komende week, en
kijk er naar uit om eind van de week terug te keren in deze isoleercel. Een
uitspraak die vast en zeker nog niet eerder is gemaakt over deze ruimte.
Wat zij met deze separeer ruimte gaat doen is van maandag 7 september t/m zondag 13 september te volgen via deze blog. Tevens is dit project op zaterdag de 12e en zondag de 13e te bezoeken voor mensen van buitenaf. In navolging op dit project wilt Aëgerter een symposium organiseren in de psychiatrische inrichting waar LEVIATHAN zich afspeelt. Vanaf zondag 7 oktober zal Leviathan gepresenteerd worden in museum Het Dolhuys in Haarlem, als onderdeel van de tentoonstelling ‘De Maakbare Mens’.
Wat zij met deze separeer ruimte gaat doen is van maandag 7 september t/m zondag 13 september te volgen via deze blog. Tevens is dit project op zaterdag de 12e en zondag de 13e te bezoeken voor mensen van buitenaf. In navolging op dit project wilt Aëgerter een symposium organiseren in de psychiatrische inrichting waar LEVIATHAN zich afspeelt. Vanaf zondag 7 oktober zal Leviathan gepresenteerd worden in museum Het Dolhuys in Haarlem, als onderdeel van de tentoonstelling ‘De Maakbare Mens’.
